Dünya, özellikle teknolojik değişimlerin getirdiği "disruption" (kırılım) dalgasıyla sarsılmaktadır. Geleneksel düşünce biçimleri yerine, gelişmelere dinamik olarak adapte olma yetkinliğimizi geliştirmek kaçınılmaz hale gelmektedir. Ekonomik ve sosyal alanlara da yansıyan bu değişim, her sektörün kökten dönüşümünü de beraberinde getirmektedir.
Yatay gelişmeler, endüstri paradigmasının aksine internetin hayatımıza girmesiyle, dünyayı birbirine bağlayan ağlar aracılığıyla şekillenmektedir. Sosyal medya platformları, artan bant genişliği, uydu teknolojileri ve kripto kavramının merkeziyetsiz yönetimi (DAO), bireylerin gücünü artırmış, bilgiyi hızla yaymış ve küresel iletişimi dönüştürmüştür.
Dikey gelişmelerde bilgi teknolojileri ve özellikle yapay zekâ öncü konumdadır. Yapay zekâ, makine zekasının tarihte ilk kez karar mekanizmasının içinde yer alabilme potansiyeliyle ön plana çıkmaktadır. Bu gelişmelerin toplumların her katmanında farklılıklar yaratması beklenmektedir.
Yatay ve dikey gelişmelerin birbirleriyle girift ilişkisi, bugünün rekabet dünyasını karmaşık ve mevcut sistemle denetlenemez konuma getirmekte ve özellikle kamu otoriteleri tarafından uygulanan ve dönüşümlere yetişemeyen denetim mekanizmalarını artan bir hızla yıpratmaktadır. Farklı gelişmelerin birleşimi (combinational effect) ise büyük bir yaratıcı potansiyel taşımaktadır. Teknoloji, ekonomi, kültür ve toplumsal yapılar arasındaki etkileşim, beklenmedik sonuçlar doğurabilmektedir ve yeni fırsatları açığa çıkarmaktadır.
Bütün bu gelişmeler endüstri dönemi paradigmasının dışında yeni vizyonların (hikayelerin) önceliklendirilmesini gerektirmektedir. Sınırlı kaynaklarıyla uzayda tek başına dolanan dünyamızın (Mavi Soluk Nokta, Carl Sagan) gelecek kuşaklara sağlıklı ve sürdürülebilir bir gelecek sağlamasına ihtiyaç duyulmaktadır. Eski kurumların, değerlerin ve denetim mekanizmalarının bu hikâyeye verdiği katkı yeterli olmamakta, onlarla yapılan pazarlıklar da yüzeysel kalmaktadır. Hatta kırılımlara giderek daha fazla direnç göstermektedirler. Sürdürülebilirlik, yeni paradigmamızın temel taşıdır. Bu yeni hikâye, gezegenimize ve tüm canlılara daha iyi bir gelecek sunma amacını taşımaktadır ve sorunları bilimsel ve pratik açıdan ele almayı gerektirmektedir.
Yeni paradigma, hukuk, yönetişim, eğitim ve ekonomi alanlarında yeni kuralların ve modellerin oluşturulmasını gerektirmektedir. Mevcut sistemlerin yeni paradigmayla uyumlu hale getirilmesi, adil ve etik bir dönüşüm için önemlidir. Geleceğin, geçmiş verilerin üzerine kurulması giderek artan “belirsizliğe” (unpredictibility) cevap verilmesini zorlaştırmaktadır. Bu kırılımların açığa çıkarıdığı denetlenemeyen gri alanlar öngörülemeyen tehlikeleri de içinde barındırmaktadır.
Henüz vakit varken kaçınılmaz değişimlere uyum sağlamak, ileride oluşması olası büyük tehlikeleri önleyebilecektir. Geleceğin paradigmasına uyum sağlamak adına, geçmiş paradigmalar ve düşünce kalıpları serbestçe sorgulanabilmelidir. Yeni fikirlerin, araştırmaların ve vizyonların özgürce, katılımcı bir şekilde keşfedilmesi, dönüşümün anahtarı olabilmektedir.
Atılması gereken adımlar: (Call for action)
- Toplumları dönüştürmek için bilinçlenmenin rolü kritiktir. Bireylerin ve toplumların yeni paradigmaya uyum sağlamaları için eğitim ve farkındalık artırılmalıdır. Genç (fluid mind) ve deneyimli (crystallized mind) zihinlerin birlikte yeni fikirler yaratmasına ve uygulamasına olanak tanınmalıdır.- Çalışmaların bilimsel ve veriye dayalı yapılması özellikle önemlidir. Verilerin tanımı gereği geçmiş kaynaklı olması kabulüyle hareket edilmeli ve veri kirliliğinden kaçınılmalıdır.- Küresel katılımcılık gözetilerek ve gezegenin bütünlüğü ele alınarak sürdürülebilirlik temelinde küresel bir kurumsallaşma modeli üzerinde çalışılmalıdır. Özellikle ekonomi ve yönetişim sistemlerinde geçmiş temel performans göstergeleri (GNP, GDP vb.) yerine sürdürülebilirlik esaslı yeni endeksler oluşturulmalı ve kullanılmalıdır.Daha sürdürülebilir, küresel, yeni, dinamik ekonomi, hukuk ve yönetişim modelleri ve kurumları geliştirilmeli ve denetim mekanizmaları oluşturulmalıdır.
Bu manifesto, geleceğin paradigmasının oluşturulmasında rehberlik etmek amacıyla hazırlandı. Sürdürülebilirlik, iş birliği ve yenilikçilik temelinde, akıl karışıklığını aşarak yeni bir geleceğe birlikte adım atmak için çağrıda bulunmaktır.
